چرا کشیدن سیگار بعد از نوشیدن قهوه برای برخی لذت‌بخش است؟ بررسی علمی و روانی این عادت
ترکیب قهوه و سیگار؛ یک عادت رایج اما نادیده‌گرفته‌شده
برای بسیاری از افراد، مخصوصاً در آغاز روز، هیچ‌چیز به اندازه‌ی یک فنجان قهوه و یک نخ سیگار دلچسب نیست. این ترکیب از قدیم بخشی از روتین صبحگاهی یا زمان استراحت بوده است. اما واقعاً چرا بعد از نوشیدن قهوه، تمایل به کشیدن سیگار افزایش می‌یابد؟ آیا این یک رفتار بی‌دلیل است یا ریشه‌ی علمی دارد؟
قهوه و سیگار؛ ترکیبی از کافئین و نیکوتین
هر دو ماده، یعنی کافئین در قهوه و نیکوتین در سیگار، محرک سیستم عصبی هستند. وقتی با هم مصرف می‌شوند، اثرات آن‌ها تقویت می‌شود:
-
افزایش هوشیاری: نیکوتین و کافئین هر دو باعث تحریک مغز و افزایش تمرکز می‌شوند.
-
احساس لذت کوتاه‌مدت: ترکیب این دو ماده در مغز دوپامین بیشتری آزاد می‌کند که حس لذت، آرامش و پاداش ایجاد می‌کند.
-
وابستگی روانی: افرادی که به این عادت خو گرفته‌اند، با دیدن قهوه به صورت ناخودآگاه یاد سیگار می‌افتند.
دلایل روانی کشیدن سیگار بعد از قهوه
-
شکل‌گیری الگوهای رفتاری شرطی‌شده:
اگر هر روز بعد از قهوه سیگار کشیده‌اید، مغز این دو را با هم پیوند می‌دهد. -
احساس کامل شدن تجربه نوشیدن قهوه:
برای برخی، قهوه بدون سیگار حس ناتمام بودن دارد. این تجربه‌ی ذهنی باعث تقویت وابستگی به این عادت می‌شود. -
کاهش استرس و تنش:
مصرف هم‌زمان می‌تواند در کوتاه‌مدت احساس آرامش ایجاد کند، گرچه در بلندمدت اثرات معکوسی دارد.
آیا این عادت مضر است؟
بله، از نظر پزشکی این ترکیب تأثیرات مضری دارد:
-
افزایش ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی
-
افزایش فشار خون و تپش قلب
-
کاهش کیفیت خواب و تمرکز
-
افزایش وابستگی به نیکوتین
راهکارهایی برای مدیریت یا ترک این عادت
-
ایجاد جایگزین برای سیگار بعد از قهوه: مانند جویدن آدامس یا نوشیدن یک لیوان آب
-
کاهش تدریجی مصرف سیگار یا جایگزینی آن با ویپ
-
تغییر محل یا شیوه نوشیدن قهوه (مثلاً نوشیدن قهوه در حال پیاده‌روی)
-
استفاده از اپلیکیشن‌های ترک سیگار برای پایش و کنترل این رفتار
نتیجه‌گیری
هرچند کشیدن سیگار بعد از قهوه ممکن است در لحظه لذت‌بخش باشد، اما این ترکیب تأثیرات منفی بلندمدتی بر سلامتی دارد. اگر به دنبال ترک سیگار یا کاهش وابستگی هستید، شناخت دلیل این عادت می‌تواند قدم اول برای تغییر آن باشد.